Hỏi: Hiện nay dường như việc ăn chay đã trở thành một nét văn hóa khá thịnh hành, ngoài phạm vi bao gồm nền văn hóa Trung Hoa ra, còn mở rộng đến các nước Âu Mỹ. Vậy Ngài có thể nói khái quát một chút về văn hóa ăn chay được không ạ?

HT. Tinh Vân trả lời: Hiện nay khắp thế giới đang thịnh hành văn hóa(mốt) ăn chay, nhiều người nhờ ăn chay mà có sức khỏe dồi dào, thân thể xinh đẹp. Theo nghiên cứu của y học, ăn chay rất có lợi cho sức khỏe, vả lại nó còn tăng thêm nhiều sức đề kháng, nuôi dưỡng tâm tính ôn hòa từ bi. Những vị Hòa thượng nhờ ăn chay nên tinh thần họ vô cùng thoải mái, nguyên nhân vì sao ư? Điểm quan trọng nhất của việc ăn chay chính là để nuôi dưỡng lòng từ bi, từ việc làm tịnh hóa tâm hồn cho đến giảm dần tâm sân giận, mới đạt đến trạng thái an nhiên tự tại.

Đối với văn hóa ăn chay của phương Tây. Theo tôi được biết thì ở Mỹ có một khu phố chỉ cho bán những thức ăn chay chứ không cho bán những thức ăn tanh(mặn), dù họ chẳng phải là tín đồ Phật giáo, hoàn toàn chỉ đứng trên phương diện sức khỏe mà mở rộng việc ăn chay. Tuy Phật giáo đề xướng việc ăn chay khá sớm, nhưng thời kỳ tối sơ của đức Phật cũng không ăn chay, bởi vì thời bấy giờ chỉ dựa vào phương thức khất thực “duyên đồ thác bát” – các tín đồ cúng gì thì ăn cái đó mà thôi. Có hai nguyên nhân khiến Phật giáo đề xướng vấn đề ăn chay:

Nho gia có câu: “Kiến kỳ sinh, bất nhẫn kiến kỳ tử; văn kỳ thanh, bất nhẫn kiến kỳ nhục” – nghĩa là thấy con vật đang sống chứ không nỡ thấy con vật bị giết; nghe tiếng con vật kêu, không nỡ ăn thịt con vật ấy.

Trong kinh điển Phật giáo cũng đề cập đến vấn đề không muốn đoạn mất hạt giống từ bi, vì lòng từ bi chính là không giết hại sinh mạng của loài động vật.

Tuy nhiên có người cho rằng loài thực vật cũng có mạng sống, có tình cảm. Nếu đã bảo không sát sinh, không giết loài động vật thì cũng không nên giết loài thực vật mới đúng. Thực ra, mạng sống của loài thực vật được gọi là “sinh cơ” nghĩa là có cơ hội thì có thể sinh trưởng nên khác với loài có sinh mạng, sinh mạng là loài “hữu tâm” (có ý). Ví như khi bạn nhìn thấy loài Heo, Ngựa, Trâu, Dê bị giết, chúng có cảm giác vô cùng sợ hãi, nhưng loài thực vật lại rất “vô tâm”, tuy chúng có sự phản ứng của sống chết, nhưng không có cảm giác khổ vui, cho nên phân định ra sự sát sinh cũng có “hữu tâm” và “vô tâm” vậy.

Ăn chay, ngoài việc xuất phát từ lòng từ bi ra, điều quan trọng nhất vẫn là tôn trọng mạng sống của hết thảy mọi loài chúng sinh vậy.

Ăn chay khiến cho con người luôn có nét mặt từ bi và an lạc hạnh phúc.